Otomatik Piyasa Yapıcı Nedir?

Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM), merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarında kullanılan bir tür algoritma ve sistemdir. AMM'ler, kullanıcıların kripto para alım satımını merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan, otomatik bir şekilde gerçekleştirmelerini sağlar. Geleneksel borsa sistemlerinde, alım satım işlemleri piyasa yapıcılar tarafından yürütülürken, AMM'lerde bu işlevi bir algoritma üstlenir.

AMM Nasıl Çalışır?

1. Likidite Havuzları: AMM'ler, kullanıcılar tarafından sağlanan likidite havuzları kullanır. Bu havuzlar, genellikle çiftler halinde düzenlenmiş kripto varlıkları içerir (örneğin, ETH/USDT). Kullanıcılar, bu havuzlara likidite sağlayarak, işlem ücreti karşılığında ödüller kazanır.

2. Fiyat Belirleme: AMM'ler, likidite havuzlarındaki varlıkların oranına dayanarak fiyatları belirler. Örneğin, bir havuzda ETH ve USDT varsa, ETH'nin fiyatı, havuzdaki ETH ve USDT miktarına bağlı olarak otomatik olarak belirlenir. Fiyatlar, sabit bir formül aracılığıyla sürekli olarak güncellenir.

3. Alım Satım İşlemleri: Kullanıcılar, AMM aracılığıyla kripto para alım satım işlemlerini gerçekleştirebilirler. İşlem yaptıklarında, AMM, havuzdaki varlık oranlarını değiştirerek yeni bir fiyat belirler.

4. Arbitraj Fırsatları: AMM'lerdeki fiyatlar, merkezi borsa fiyatları ile uyumlu olmayabilir. Bu durum, arbitraj fırsatlarına neden olabilir; yani kullanıcılar, fiyat farklarından yararlanarak kâr elde edebilirler.

AMM'lerin Avantajları

• Merkeziyetsizlik: AMM'ler, merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan çalışır, bu da daha şeffaf ve güvenli bir işlem ortamı sağlar.
• Düşük İşlem Maliyetleri: İşlemler genellikle düşük işlem ücretleriyle gerçekleştirilir.
• Hızlı İşlem: İşlemler hızlı ve otomatik bir şekilde gerçekleşir.

AMM'lerin Dezavantajları

• Slippage: Büyük işlem hacimleri, fiyatların beklenmedik şekilde değişmesine neden olabilir.
• Impermanent Loss (Geçici Kayıp): Likidite sağlayıcıları, havuzdaki varlıkların değerindeki değişiklikler nedeniyle kârlarından bir kısmını kaybedebilirler.

Örnekler

• Uniswap: Ethereum ağı üzerinde çalışan popüler bir AMM platformudur.
• SushiSwap: Uniswap'tan türemiş bir diğer AMM platformudur.
• Balancer: Daha fazla likidite havuzu seçeneği sunar ve farklı oranlarda varlıkları içerebilir.